Sve zbirke - Knjige - Posebna biblioteka Joce Vujića (1863-1934) - izbor

Joca Vujić, veliki dobrotvor Beogradskog univerziteta, veleposednik, poznati bibliofil, rodio se u Senti, u Bačkoj. Osnovnu i srednju školu završio je u Senti. Nastavio je školovanje u Segedinu, a početkom 1877. otišao u Bratislavu u tzv. Gornju gimnaziju, gde je proveo četiri godine. Jednu godinu je slušao predavanja na Filozofskom fakultetu u Beču, ali je napustio filozofske studije da bi mogao da preuzme vođenje ekonomije svoga oca, pa se zbog toga upisao na Visoku agronomsku akademiju u Altenburgu u jesen 1882. Diplomirao je 1885. godine. U Senti unapređuje svoje imanje. Član je, a kasnije i predsednik, Srpske pravoslavne crkvene opštine u Senti, član Upravnog odbora Matice srpske u Novom Sadu. Preko četrdeset godina sakupljao je po zemlji i inostranstvu knjige i rukopise koji se odnose na srpsku istoriju, književnost i kulturu. Njegova numizmatička zbirka, galerija slika, biblioteka i arhiva, predstavljali su tada najbogatiju privatnu zbirku u zemlji.Preko 300 umetničkih slika domaćih i stranih autora i numizmatičku zbirku, poklonio je Joca Vujić Univerzitetu ( danas se nalaze u Narodnom muzeju), 50 slika je darivao Matici srpskoj i one su predstavljale osnovu za otvaranje Galerije Matice srpske u Novom Sadu, dok je svoju biblioteku i arhivu poklonio 1932. godine Univerzitetskoj biblioteci. Beogradska štampa je pozdravila njegov poklon kao “dar Beogradu, dar srpskom narodu, dar nauci i amanet potomstvu”, učvršćujući ga na taj način u red velikih srpskih dobrotvora kojima naš narod ima da zahvali za mnoga kulturna i prosvetna dobra u prošlosti. Ministar prosvete zahvalio mu se “kao jednome od najvećih narodnih i kulturnih dobrotvora, kojima se samo možemo podičiti”. Kralj je odlikovao Vujića ordenom svetog Save drugog reda, a Bibliotečki odbor Univerzitetske biblioteke predložio je 1932. godine da se Joca Vujić izabere za počasnog doktora Beogradskog univerziteta. Biblioteka Joce Vujića ima 4911 inventarnih brojeva, sa preko 10000 knjiga i časopisa i predstavlja veliku materijalnu i naučnu vrednost. To je jedna od najbogatijih biblioteka za proučavanje nacionalne i kulturne istorije srpskog, ali i drugih jugoslovenskih naroda. U njoj se nalaze “stare srpske i glagoljske knjige, dubrovačke i hrvatske knjige, listovi i časopisi od XVIII do kraja XIX veka. Pored toga, ima dosta starih dela na latinskom, nemačkom i mađarskom jeziku od XVI do XVIII veka, koja govore o našoj prošlosti, npr. iz XVI veka 25 knjiga, među kojima i retka izdanja iz mletačke štamparije Božidara Vukovića – Praznični minej iz 1538., iz XVII veka preko 50 domaćih i stranih knjiga, npr. delo Orbina Il regno degli Slavi iz 1601., Halkokondilova Istorija Turaka iz 1650., Putovanje.. Edvarda Brauna iz 1686., zatim oko 200 knjiga iz XVIII veka, među njima i prvi srpski bukvar iz 1739.godine, Žefarovićeva Stematografija iz 1741., prvi srpski časopis Slaveno-serbski magazin iz 1768. kao i preko 900 knjiga raznih struka, pretežno prvih izdanja, iz prve polovine XIX veka. Takođe su izuzetno retke i mnogobrojne brošure koje se nalaze u ovoj biblioteci. Uz biblioteku, Joca Vujić je poklonio i svoju bogatu arhivu koja sadrži oko 4.000 dokumenata i podeljena je u četiri celine: 1. Prepiska XVIII veka (272 pisma) 2. Prepiska kneza Miloša Obrenovića ( 1427 dokumenata) 3. Prepiska Koste Anastasijevića, srpskog agenta u Bukureštu (540) 4. Prepiska poznatih i manje poznatih ličnosti novijeg doba ( oko 2000), kao Kristofera Žefarovića, Ilije Garšanina, Ljubomira Nenadovića, Vuka Stefanovića Karadžića, Joakima Vujića, Radoja Domanovića, Janka Veselinovića, Jovana Jovanovića Zmaja i dr. Posebnu grupu predstavljaju vojni i politički izveštaji i otvoreni i šifrovani telegrami iz srpsko-turskog rata 1875-1878. godine i iz ratova od 1912. do 1918. čiji broj prelazi dve stotine. Biblioteka nosi oznaku PB10.